Σε κείμενο που παρουσιάζει στην Ευρωπαϊκή Ένωση (Ε.Ε.), η Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες (Υ.Α.) καλεί την Ευρώπη να αναμορφώσει σημαντικά την παγκόσμια στάση της απέναντι στους πρόσφυγες, συμπεριλαμβανομένου και του ευρωπαϊκού συστήματος ασύλου. Η Υ.Α. καλεί την Ευρώπη να παρέχει πιο στρατηγική και στοχευμένη υποστήριξη στις χώρες προέλευσης, ασύλου και διέλευσης προσφύγων, να επανεξετάσει τις προετοιμασίες έκτακτης ανάγκης για να ανταποκριθεί σε μεγάλες αφίξεις προσφύγων και μεταναστών, και να εδραιώσει ένα πιο αποτελεσματικό και καλύτερα διαχειριζόμενο σύστημα ασύλου. Επίσης, απευθύνει έκκληση στα κράτη μέλη της Ε.Ε. να επενδύσουν περισσότερο στην ένταξη των προσφύγων, συμπεριλαμβανομένης της στέγασης, της εργασίας και της γλωσσικής κατάρτισης.
«Το περασμένο έτος, η Ευρώπη απέτυχε να ανταποκριθεί με τρόπο συλλογικό και οργανωμένο στις προκλήσεις που ανέκυψαν με την άφιξη άνω του ενός εκατομμυρίου προσφύγων και μεταναστών», είπε ο Ύπατος Αρμοστής του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες Filippo Grandi. «Αυτό είχε ως αποτέλεσμα σκηνές χάους στα σύνορα, κλονίζοντας κατ’ αυτόν τρόπο την εμπιστοσύνη του κόσμου απέναντι στην ικανότητα των κυβερνήσεων να διαχειριστούν την κατάσταση και δίνοντας τροφή σε όσους θέλουν να μετατρέψουν τους πρόσφυγες σε αποδιοπομπαίους τράγους. Είναι σημαντικό τα κράτη μέλη της Ε.Ε. να καταδείξουν, μέσω συλλογικής δράσης, ότι η Ευρώπη είναι ικανή να αναλάβει αποτελεσματική δράση, με τρόπο συνεπή προς τις αρχές της, απέναντι στις προσφυγικές μετακινήσεις. Έτσι, θα συμβάλλει στη σταθεροποίηση των προσφυγικών ροών μακροπρόθεσμα, μέσω μεγαλύτερης στρατηγικής εμπλοκής εκτός συνόρων ενώ παράλληλα θα συνεχίσει να καλωσορίζει πρόσφυγες στην Ευρώπη.»
Το κείμενο της Υ.Α. “Better Protecting Refugees in the EU and Globally” («Προστατεύοντας Καλύτερα τους Πρόσφυγες στην Ε.Ε. και Παγκοσμίως») θέτει ένα πρακτικό όραμα για το πώς θα μπορούσε να επιτευχθεί αυτό εντός της Ε.Ε. και παγκοσμίως. Ανάμεσα στις κύριες προτάσεις που παρουσιάζει, περιλαμβάνονται κάποια στοχευμένα μέτρα για την αντιμετώπιση των αιτιών για τις οποίες οι πρόσφυγες τρέπονται σε φυγή και μετακινούνται περαιτέρω, ενισχυμένες ασφαλείς οδοί για να μπορούν οι πρόσφυγες να φτάσουν στην Ευρώπη, και ένα απλοποιημένο σύστημα ασύλου που θα μπορεί να εντοπίσει, να καταγράψει και να επεξεργαστεί τις νέες αφίξεις γρήγορα και αποτελεσματικά. Με αυτόν τον τρόπο θα αποκατασταθεί επίσης σημαντικά η εμπιστοσύνη του κοινού.
«Τώρα είναι η κατάλληλη στιγμή για ένα νέο όραμα για την εμπλοκή της Ευρώπης στην παγκόσμια προσφυγική κρίση», τόνισε ο Grandi, «που να βασίζεται στη μακρά παράδοσή της στις αρχές της ανεκτικότητας, της δεκτικότητας και της προστασίας, αλλά υιοθετώντας παράλληλα μια πραγματιστική και πρακτική προσέγγιση. Η ιστορία έχει δείξει ότι η Ευρώπη είναι ισχυρότερη όταν αντιμετωπίζει τις προκλήσεις συλλογικά. Πιστεύω ακράδαντα ότι αυτό εξακολουθεί να είναι εφικτό σήμερα».
Οι προτάσεις της Υ.Α., βασιζόμενες στο υπάρχον Κοινό Ευρωπαϊκό Σύστημα Ασύλου (CEAS) και σε ορισμένες από τις μεταρρυθμίσεις που πρότεινε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, θα έχουν ως αποτέλεσμα ένα απλοποιημένο σύστημα ασύλου που θα παρέχει πρόσβαση στην επικράτεια, θα καταγράφει και θα υποδέχεται ανάλογα τις νέες αφίξεις, θα διαμοιράζει την ευθύνη για τους αιτούντες άσυλο μεταξύ των κρατών μελών της Ε.Ε. και θα διασφαλίζει ότι τα κράτη μέλη διαθέτουν τα απαραίτητα μέσα για να το πετύχουν αυτό. Οι προτεινόμενες μεταρρυθμίσεις της Υ.Α. θα εξασφαλίζουν το δικαίωμα στο άσυλο, θα ενισχύουν τον έλεγχο της ασφάλειας, θα διευκολύνουν την αποτελεσματική διαχείριση των μετακινήσεων των πληθυσμών και θα μειώσουν ενδεχομένως τις σχετικές δαπάνες.
Στις προτάσεις περιλαμβάνεται ένα κοινό ευρωπαϊκό σύστημα καταγραφής, ταχείες και απλοποιημένες διαδικασίες καθορισμού του καθεστώτος ασύλου, προτεραιοποίηση της οικογενειακής επανένωσης, μια κοινή προσέγγιση για τα ασυνόδευτα και χωρισμένα από την οικογένειά τους παιδιά, ένας μηχανισμός κατανομής για τα κράτη μέλη που υφίστανται πίεση από τον υψηλό αριθμό των αφίξεων και ένα αποτελεσματικό σύστημα επιστροφής όσων δε χρήζουν προστασίας στις χώρες καταγωγής τους.
