Στην πρωινή εκπομπή του Radio Café 102.4, «Ημερολόγιο Ερτζιανών» με τον Μάνο Στεφανάκη, φιλοξενήθηκε τηλεφωνικά ο κ. Λάμπρος Λιάβας, Καθηγητής του τομέα Εθνομουσικολογίας και Πολιτισμικής Ανθρωπολογίας του τμήματος Μουσικών Σπουδών της Φιλοσοφικής Σχολής του ΕΚΠΑ (Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών).
Ο κ. Λιάβας πραγματοποίησε γυρίσματα στη Σάμο, για την εκπομπή “Το αλάτι της Γης” (Ρόδα θα ρίξω στον γιαλό), που θα μεταδοθεί την Κυριακή (25/04) από την ΕΤ-1. Ένα μουσικό οδοιπορικό στη Σάμο. Μια εκπομπή αφιερωμένη στην Κλαίρη και στον Άρη…
«Με πολύ μεγάλη χαρά ήρθα ξανά στη Σάμο, είχα αρκετά χρόνια, παλιότερα είχα έρθει για διακοπές, τώρα όμως ήταν η ευκαιρία να γνωρίσω λίγο καλύτερα και τη μουσική και τους χορούς και τους ανθρώπους πάνω από όλα, γιατί οι μουσικές παραδόσεις και οι χοροί είναι ακριβώς οι άνθρωποι.
Στο ’’Αλάτι της Γης’’, δεν κάνουμε ένα γενικό ντοκιμαντέρ για τους τόπους, αλλά επικεντρώνουμε κυρίως στη μουσική και χορευτική παράδοση, έτσι το βάρος πέφτει στις μουσικές, στους χορούς και στα μουσικά όργανα. Προσπαθήσαμε, μέσα στον περιορισμένο χρόνο της εκπομπής αυτής, να έχουμε όσο το δυνατόν περισσότερο έτσι αντιπροσωπευτικά και κομμάτια αλλά και δείγματα του ρεπερτορίου. Σίγουρα υπάρχουν πράγματα, που μένουν απέξω, αλλά είναι μία ευκαιρία να επανέλθουμε στη Σάμο, γιατί νομίζω ότι έχει μία πλούσια και πολύ όμορφη μουσική παράδοση, που αξίζει να τη γνωρίσουμε καλύτερα και να τη γνωρίσει και το πανελλήνιο.
Η Σάμος, είναι ακριβώς σε μία θέση κλειδί στα σταυροδρόμια και στα δίχτυα του Αιγαίου, γιατί ακριβώς βρίσκεται στο ανατολικό Αιγαίο, που συνδέει την παράδοση αυτή του Ανατολικού Αιγαίου με τα παράλια της Ιωνίας και της Μικρά Ασίας με τα Δωδεκάνησα αλλά και απέναντι και με τις Κυκλάδες. Η Σάμος έχει το πολύ ιδιαίτερο χαρακτηριστικό, ότι σχετικά νωρίς, συνδέθηκε με το δίκτυο του γραμμοφώνου και τα υπερτοπικά δίκτυα μέσα και από τους μετανάστες. Είχε πάντα και μία πολύ έντονη αστική μουσική παράδοση, που όλα αυτά έχουν διαμορφώσει ένα ιδιαίτερο πρόσωπο, που αξίζει να το γνωρίσουμε καλύτερα».
Όπως τόνισε ο κ. Λιάβας, οι νέοι τα τελευταία χρόνια μέσα από τα μουσικά σχολεία, τα μουσικά Πανεπιστήμια και τους συλλόγους που έχουν πολλούς νέους, τα παλιά όργανα ξανάρχονται στην επιφάνεια.
«Με πολύ αγάπη και απενοχοποιημένα θα έλεγα σε σχέση με τους παλιούς, έρχονται να αναζητήσουν σταθερά σημεία αναφοράς τα οποία δίνει το τραγούδι, η μουσική και ο χορός. Θέλω να είμαι αισιόδοξος προς αυτή την κατεύθυνση, εξάλλου και ένας νέος μουσικός ο Δημήτρης Ζαχαρίου, τον οποίο είχα τη χαρά να τον έχω και φοιτητή από τα πρώτα χρόνια στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, ήταν αυτός ο οποίος μας έφερε και στη Σάμο».
Το τηλεοπτικό «Αλάτι της Γης» κλείνει 10 χρόνια και μάλιστα με το ταξίδι σε Σάμο, Οινούσσες και Χίο σηματοδοτούν τις 150 εκπομπές. Επίσης η ραδιοφωνική εκπομπή κλείνει τα 40 χρόνια. Ο κ. Λιάβας εξήγησε πως λόγω της πανδημίας δεν ήταν δυνατή η συμμετοχή πολλών χορευτών και συντελεστών, αλλά ευελπιστεί πως θα επανέλθουν για να αναδείξουν και τους μουσικούς αλλά και το ρεμπέτικο με τον Ρούκουνα και τον Μοσχονά.
Στη διάρκεια της εκπομπής, ο κ. Στεφανάκης είχε την ευκαιρία να μιλήσει και με τον κ. Δημήτρη Ζαχαρίου, στον οποίο αναφέρθηκε και ο κ. Λιάβας. Ο Δημήτρης Ζαχαρίου κατάγεται από τη Σάμο στην οποία και μεγάλωσε. Από μικρή ηλικία ασχολείται με τη μουσική. Είναι απόφοιτος του Τμήματος Μουσικολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών και κάτοχος Διπλώματος Βυζαντινής Μουσικής (Ωδείο “Ρωμανός ο Μελωδός”). Ένα από τα κύρια ενδιαφέροντά του είναι η επιτόπια εθνομουσικολογική έρευνα στη Σάμο, στο πλαίσιο της οποίας πραγματοποίησε τις εκδόσεις:
α) “Σάμος – Παιχνίδια και Παιχνιδιάτορες” (διπλός ψηφιακός δίσκος, Δεκέμβριος 2007) και
β) “Σάμος – Η μουσική μας παράδοση” (ψηφιακός δίσκος, Ιούλιος 2012), με τραγούδια και σκοπούς της Σάμου.
«Είναι κάτι που το θέλαμε, μπορώ να πω όλοι οι Σαμιώτες, εδώ και πολύ καιρό, επιτέλους δόθηκε αυτή η ευκαιρία να παρουσιαστεί η μουσική παράδοση του νησιού σε πανελλήνιο επίπεδο. Βέβαια οι συνθήκες ήταν θα έλεγα λίγο δύσκολες όσον αφορά τον καιρό. Πριν από 15 μέρες που έγιναν τα γυρίσματα είχε πάρα πολύ κρύο, ειδικά την πρώτη μέρα, σε εκείνα τα γυρίσματα είχαμε να σταματήσουμε κάποια στιγμή γιατί άρχισε να βρέχει κιόλας στη συνέχεια, είχε πάρα πολύ κρύο. Μετά από όλα αυτά, κάναμε ό,τι καλύτερο μπορούσαμε και οι μουσικοί και οι χορευτές.
Η συγκυρία είναι πάρα πολύ καλή, παρόλο τα προβλήματα, γιατί υπάρχουν αξιόλογοι συνάδελφοι μουσικοί. Ζούμε μία αναγέννηση της παραδοσιακής μουσικής στη Σάμο».
