Ερωτήσεις κατέθεσαν βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ προς την Υπουργό Πολιτισμού και Αθλητισμού κα Λίνα Μενδώνη σχετικά με την αντιμετώπιση των ζημιών που έχουν υποστεί μουσεία, αρχαιολογικοί χώροι, βυζαντινά και μεταβυζαντινά μνημεία της
Σάμου από τον σεισμό της 30ης Οκτωβρίου.
Παρακάτω μπορείτε να διαβάσετε τις ερωτήσεις των βουλευτών του ΣΥΡΙΖΑ και τις απαντήσεις της Υπουργού Πολιτισμού και Αθλητισμού κας Λίνας Μενδώνη…
«Αντιμετώπιση των ζημιών που έχουν υποστεί μουσεία, αρχαιολογικοί χώροι, βυζαντινά και μεταβυζαντινά μνημεία της Σάμου από τον σεισμό της 30ης Οκτωβρίου.»
Είναι γνωστό πως ο φονικός σεισμός που έπληξε το νησί της Σάμου στις 30 Οκτωβρίου 2020 άφησε βαριά τραυματισμένο τον οικιστικό ιστό και δημιούργησε σοβαρά προβλήματα στις υποδομές του νησιού. Επιδεινώθηκε έτσι η ήδη τραυματισμένη οικονομική και κοινωνική ζωή, με απρόβλεπτες ακόμη συνέπειες για το μέλλον.
Σοβαρά όμως έχουν πληγεί και τα πολιτιστικά μνημεία της Σάμου και της Ικαρίας (μουσεία, αρχαιολογικοί χώροι, νεοκλασικά κτίρια, εκκλησίες ιδιαίτερης αξίας κ.α.) Πιο συγκεκριμένα:
Όσον αφορά στο Αρχαιολογικό Μουσείο Βαθέως Σάμου, έχουν προκληθεί ζημιές σε πολλά σημαντικά εκθέματα, τα οποία χρήζουν άμεσης αποκατάστασης. Έχουν επίσης προσβληθεί το Μουσείο Πύργου Λυκούργου Λογοθέτη και ο παρακείμενος ναός.
Εκτεταμένες καταστροφές έχουν προκληθεί στα κτίρια των βυρσοδεψείων της περιοχής «Ταμπάκικα», καθώς και νεοκλασικά αρχοντικά του Καρλοβάσου.
Εκεί όμως που φαίνεται πως οι καταστροφές είναι ανυπολόγιστες είναι οι φθορές που έχουν υποστεί οι ναοί κυρίως της Σάμου, αλλά και της Ικαρίας, με σημαντικότερη αυτή του Μητροπολιτικού Ναού Κοιμήσεως Θεοτόκου του Καρλοβάσου. Η κατάρρευση του τρούλου, καθώς και οι ρηγματώσεις της τοιχοποιίας απαιτούν άμεσες σωστικού χαρακτήρα εργασίες. Σημειώνεται ότι ο κ. Πρωθυπουργός κατά την επίσκεψή του στο νησί στις 31 Οκτωβρίου 2020 δεσμεύτηκε να μεριμνήσει ώστε ειδικοί μηχανικοί του Υπουργείου Πολιτισμού να αναλάβουν την αναστήλωση του εμβληματικού αυτού ναού.
Ομοίως, ζημιές έχουν προκληθεί και στην Μονή Προφήτη Ηλία στα Κονταίικα, κτισμένη στης αρχές του 18ου αιώνα, καθώς και στους ναούς Κοιμήσεως Θεοτόκου στους Βουρλιώτες και Αγίας Άννας και του Αγίου Χαραλάμπους στη Χώρα, με ρηγματώσεις και καταρρεύσεις τοίχων. Αλλά και ναοί της νήσου Ικαρίας έχουν υποστεί τις καταστροφικές συνέπειες του σεισμού, όπως ο μεσοβυζαντινός ναός της Αγίας Ειρήνης Κάμπου, και η Μονή της Οσίας Θεοκτίστης.
Είναι προφανές από όλα τα παραπάνω, τα οποία απολύτως ενδεικτικά αναφέρθηκαν, ότι ο πολιτιστικός πλούτος των δυο νησιών έχει πληγεί σοβαρά.
Για την αποκατάσταση των βλαβών, όπως αυτές έχουν καταγραφεί, θα απαιτηθούν αρχικά εκτεταμένες ειδικές μελέτες για την μηχανική αντοχή των κτισμάτων, την αποκατάσταση της στατικής τους επάρκειας, την αποκατάσταση των εικονογραφήσεων κ.α. Σε δεύτερη φάση θα πρέπει να ακολουθήσουν οι εργασίες αποκατάστασης των μνημείων ενώ είναι προφανές ότι η χρηματοδότηση των έργων αυτών θα απαιτήσει ικανά χρηματοδοτικά εργαλεία.
Με βάση τα προαναφερθέντα ερωτάται ο κ. Υπουργός:
Έχει ολοκληρωθεί η καταγραφή των βλαβών που έχουν υποστεί οι αρχαιότητες και τα μνημεία της Σάμου και της Ικαρίας από τον
πρόσφατο σεισμό;
Ποιος είναι ο σχεδιασμός του Υπουργείου σας για την μελέτη
αποκατάστασης των ζημιών;
Έχετε προβλέψει την χρηματοδότηση των έργων αυτών και τί
προγράμματα σκοπεύετε να αξιοποιήσετε για τις εκτεταμένες ανάγκες που έχουν προκύψει;
Οι ερωτώντες βουλευτές
ΠΙΝΑΚΑΣ ΑΠΟΔΕΚΤΩΝ
- Βουλευτή κ. Ανδρέα Μιχαηλίδη
- Βουλευτή κα Σία Αναγνωστοπούλου
- Βουλευτή κ. Ιωάννη Γκιόλα
- Βουλευτή κ. Θεόδωρο Δρίτσα
- Βουλευτή κ. Κωνσταντίνο Ζαχαριάδη
- Βουλευτή κ. Μανόλη Θραψανιώτη
- Βουλευτή κα Χαρά Καφαντάρη
- Βουλευτή κ. Χαράλαμπο Μαμουλάκη
- Βουλευτή κα Κυριακή Μάλαμα
- Βουλευτή κ. Κωνσταντίνο Μάρκου
- Βουλευτή κ. Αλέξανδρο Μεϊκόπουλο
- Βουλευτή κ. Ιωάννη Μπουρνούς
- Βουλευτή κ. Ιωάννη Ραγκούση
- Βουλευτή κ. Νεκτάριο Σαντορινιό
- Βουλευτή κ. Ιωάννη Σαρακιώτη
- Βουλευτή κ. Παναγιώτη Σκουρολιάκο
- Βουλευτή κ. Νικόλαο Συρμαλένιο
- Βουλευτή κ. Αλέξανδρο Τριανταφυλλίδη
- Βουλευτή κ. Σωκράτη Φάμελλο
- Βουλευτή κ. Μιλτιάδη Χατζηγιαννάκη
- Βουλευτή κα Ραλλία Χρηστίδου
Απάντηση στη με αριθμό πρωτοκόλλου 2747/16.12.2020 Ερώτηση με θέμα:
«Αντιμετώπιση των ζημιών που έχουν υποστεί μουσεία, αρχαιολογικοί χώροι, βυζαντινά και μεταβυζαντινά μνημεία της Σάμου από τον σεισμό της 30ης Οκτωβρίου»
Σε απάντηση της με αριθμ. Πρωτοκόλλου 2747/16.12.2020 Ερώτησης των Βουλευτών, κ.κ. Ανδρέα Μιχαηλίδη, Σίας Αναγνωστοπούλου, Ιωάννη Γκιόλα, Θεόδωρου Δρίτσα, Κωνσταντίνου Ζαχαριάδη, Μανόλη Θραψανιώτη, Χαράς Καφαντάρη, Χαράλαμπου Μαμουλάκη, Κυριακής Μάλαμα, Κωνσταντίνου Μάρκου, Αλέξανδρου Μεϊκόπουλου, Ιωάννη Μπουρνούς, Ιωάννη Ραγκούση, Νεκτάριου Σαντορινιού, Ιωάννη Σαρακιώτη, Παναγιώτη Σκουρολιάκου, Νικόλαου Συρμαλένιου, Αλέξανδρου Τριανταφυλλίδη, Σωκράτη Φάμελλου, Μιλτιάδη Χατζηγιαννάκη, Ραλλίας Χρηστίδου, και σύμφωνα με τα στοιχεία που έθεσαν υπόψη μας οι αρμόδιες Υπηρεσίες, σας γνωρίζουμε τα εξής:
Στις 6 Νοεμβρίου 2020 πραγματοποιήθηκε αυτοψία κλιμακίου του ΥΠΠΟΑ αποτελούμενο από τον Γενικό Γραμματέα Πολιτισμού, κ. Γ. Διδασκάλου, τον Προϊστάμενο της Εφορείας Αρχαιοτήτων Σάμου, τη Γενική Διευθύντρια Αναστήλωσης, Μουσείων και Τεχνικών Έργων, την Διευθύντρια Συντήρησης Αρχαίων και Νεωτέρων Μνημείων, τον Διευθυντή Αναστήλωσης Βυζαντινών και Μεταβυζαντινών Μνημείων και υπηρεσιακά στελέχη, με επικεφαλής την Υπουργό Πολιτισμού και Αθλητισμού. Στο κλιμάκιο του Υπουργείου μετείχαν οι καθηγητές του Εθνικού Μετσοβίου Πολυτεχνείου, Ελισάβετ Βιντζηλαίου, Ευθύμιος Λέκκας, και Κωνσταντίνος Σπυράκος, μέλη των Κεντρικών Συμβουλίων του ΥΠΠΟΑ.
Ακολούθησαν συναντήσεις με τους τοπικούς φορείς και επισκέψεις σε μνημεία, προκειμένου να συντονιστεί η καταγραφή των ζημιών και ο προγραμματισμός για την αποκατάστασή τους.
Η Εφορεία Αρχαιοτήτων Σάμου και οι συναρμόδιες κεντρικές υπηρεσίες του ΥΠΠΟΑ, αμέσως μετά το σεισμό και παρά τις συνεχείς μετασεισμικές δονήσεις, ξεκίνησαν αυτοψίες στα Μουσεία και τα μνημεία της Σάμου και της Ικαρίας, και προχώρησαν στην καταγραφή των βλαβών και τις αναγκαίες ενέργειες, και ειδικότερα:
– Στο Αρχαιολογικό Μουσείο Βαθέος δεν έχουν προκληθεί ζημιές σε σημαντικά ευρήματα, σε αντίθεση με όσα αναφέρουν οι κ.κ. Βουλευτές. Μετακινήθηκαν μόνον αντικείμενα στις προθήκες και αποκολλήθηκε τμήμα της γύψινης συμπλήρωσης της δεξιάς κνήμης του μεγάλου Κούρου. Το άγαλμα εξετάστηκε από ειδικούς συντηρητές της Διεύθυνσης Συντήρησης Αρχαίων και Νεώτερων Μνημείων, η οποία ανέλαβε την αποκατάστασή του. Τα λοιπά ευρήματα έχουν ήδη επανατοποθετηθεί στις θέσεις τους.
– Αποκαταστάθηκαν άμεσα τα όποια προβλήματα δημιουργήθηκαν από μετακινήσεις εκθεμάτων στις προθήκες των εκθέσεων στα Αρχαιολογικά Μουσεία Αγ. Κηρύκου Ικαρίας και Πυθαγορείου Σάμου, με την επανατοποθέτηση στην αρχική τους θέση των αντικειμένων που είχαν μετακινηθεί στις προθήκες και την αποκατάσταση των ελάχιστων αγγείων που είχαν «ανοίξει» στις συγκολλήσεις.
– Παρά τις μακρινές αποστάσεις, μέχρις στιγμής έχουν ελεγχθεί 256 μεταβυζαντινοί και νεότεροι ναοί στα παρακάτω χωριά:
α. Σάμος: Καρλόβασι, Άνω Βαθύ, Ποτάμι, Κονταίϊκα, Υδρούσα, Πλάτανος, Βουρλιώτες, Πύργος, Χώρα, Παλαιόκαστρο, Κοκκάρι, Πυθαγόρειον, Ηραίον, Μύλοι, Παγώνδας, Κουμαραδαίοι, Σπαθαραίοι, Σκουραίϊκα, Δρακαίοι
β. Ικαρία: Άγ. Δημήτριος, Άγ. Κήρυκος, Άγ. Πολύκαρπος, Άγ. Παντελεήμων, Ακαμάτρα, Αρέθουσα, Δάφνη, Εύδηλος, Φραντάτο, Κάμπος, Κιόνιο, Κοσοίκια, Ξύλινο, Παναγιά, Πλαγιά, Μάραθος, Μαυράτο, Μαυρικάτο, Μηλιωπό, Οξέ, Περδίκι, Πετροπούλι, Πηγή, Ράχες, Σταύλος, Στελί, Χρυσόστομος.
– Στην Μονή Προφήτου Ηλιού στα Κονταίϊκα είναι σε εξέλιξη το έργο «Συντήρηση και αποκατάσταση ανατολικής πτέρυγας Ι. Μονής Προφήτη Ηλία Καρλοβασίων Σάμου» ενταγμένο στο Επιχειρησιακό Πρόγραμμα «Βόρειο Αιγαίο 2014-2020», προϋπολογισμού 925.000,00 €. Συνεργείο της Εφορείας προχώρησε στην άμεση στερέωση των τοιχογραφιών του Καθολικού.
– Στον ναό της Κοιμήσεως της Θεοτόκου στους Βουρλιώτες δεν διαπιστώθηκαν σοβαρές βλάβες. Επιπλέον, το κτίριο ελέγχθηκε από κλιμάκιο του Υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών και βρέθηκε κατάλληλο για χρήση.
– Στη Χώρα κατέρρευσε τμήμα του νότιου τοίχου του ναού της Αγίας Άννας, αλλά στον ναό του Αγ. Χαραλάμπους δεν διαπιστώθηκαν σοβαρές βλάβες.
– Στο Μουσείο Πύργου Λογοθέτη Λυκούργου δεν υπήρξαν βλάβες. Στην αυτοψία στο Κάστρο Λογοθέτη διαπιστώθηκε η κατάρρευση τμήματος των τειχών, ενώ έχουν προκληθεί φθορές στην εκκλησία της Μεταμόρφωσης του Σωτήρος.
Αναφορικά με τα ανωτέρω μνημεία που έχουν πληγεί, εκπονούνται οι αναγκαίες μελέτες άρσης ετοιμορροπίας από τη Διεύθυνση Αναστήλωσης Βυζαντινών και Μεταβυζαντινών Μνημείων, από τις οποίες θα προκύψει ο προϋπολογισμός των έργων. Η δαπάνη για την υλοποίησή τους θα καλυφθεί από τις πιστώσεις του ΥΠΠΟΑ.
Στον Μητροπολιτικό Ναό Κοιμήσεως της Θεοτόκου Καρλοβάσου εγκρίθηκε άμεσα και είναι σε εξέλιξη η λήψη άμεσων μέτρων προστασίας και άρσης ετοιμορροπίας και η εκπόνηση στατικής μελέτης, συνολικού προεκτιμώμενου κόστους 320.000,00 ευρώ. Επισημαίνεται ότι ο μητροπολιτικός ναός είναι νεώτερο κτήριο του 20ου αι., το οποίο δεν έχει χαρακτηριστεί ως μνημείο. Η Διεύθυνση Αναστήλωσης Βυζαντινών και Μεταβυζαντινών Μνημείων έχει ήδη θέσει τις προδιαγραφές για το έργο των σωστικών μέτρων και θα συνδράμει την Ιερά Μητρόπολη Σάμου στην εκτέλεσή του.
Παράλληλα, κλιμάκιο της Γενικής Διεύθυνσης Αναστήλωσης, Μουσείων και Τεχνικών Έργων, αποτελούμενο από την Γενική Διευθύντρια, την προϊστάμενη της Υπηρεσίας Νεωτέρων Μνημείων και Τεχνικών Έργων Βορείου Αιγαίου και έναν μηχανικό, σε αυτοψία στη Σάμο, από τις 5 έως 7-11-2020 και στη συνέχεια από τις 15 έως 18-11-2020, κατέγραψε τις επιπτώσεις του σεισμού στα μνημεία και στα κτήρια που έχουν χαρακτηριστεί ως μνημεία,
καθώς και σε αξιόλογα νεοκλασικά κτήρια του νησιού, και ειδικότερα:
– Πραγματοποιήθηκε αυτοψία στα κτήρια του βιομηχανικού συγκροτήματος των Βυρσοδεψείων, τα κελύφη των οποίων, στην πλειοψηφία τους, έχουν χαρακτηριστεί ως μνημεία (ΦΕΚ 101/Α.Α.Π./11-5-2017). Διαπιστώθηκε ότι έχουν υποστεί σοβαρές ζημιές και ορισμένα από αυτά, έχουν κριθεί ως Επικινδύνως Ετοιμόρροπα από την Γενική Δ/νση Αποκατάστασης Φυσικών Καταστροφών του Υπουργείου Υποδομών & Μεταφορών.
Αρμόδιος για την εκτέλεση των αναγκαίων έργων είναι ο κύριος ή ο νομέας του μνημείου, σύμφωνα με το άρθρο 11 του Ν. 3028/2002.
– Αυτοψίες πραγματοποιήθηκαν σε κτήρια μεταγενέστερα του 1830, τα οποία ανήκουν σε ιδιώτες, στο Πανεπιστήμιο ή σε νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου, και έχουν χαρακτηριστεί ως μνημεία. Η Υπηρεσία Νεωτέρων Μνημείων και Τεχνικών Έργων Βορείου Αιγαίου είναι σε συνεργασία με τους ιδιοκτήτες των εν λόγω κτηρίων, οι οποίοι, σύμφωνα με το άρθρο 11 του Ν. 3028/2002, είναι αρμόδιοι για τη λήψη όλων των μέτρων προστασίας με δική τους δαπάνη, καθώς και για την εκπόνηση των αναγκαίων μελετών αποκατάστασης που θα πρέπει να υποβληθούν προς έγκριση στις αρμόδιες υπηρεσίες και τα Συμβούλια του ΥΠΠΟΑ.
Η Υπουργός
Πολιτισμού και Αθλητισμού
ΛΙΝΑ ΜΕΝΔΩΝΗ
