Η συγγραφέας Έλενα Χουσνή μιλάει για το νέο της βιβλίο «Τι κάνεις, ρε;», για την πορεία της στο χώρο της αστυνομικής λογοτεχνίας, την εμπειρία της ως δημοσιογράφος και εκπαιδευτικός, αλλά και για την Σάμο, το νησί της καρδιάς της.
Ένας ευχάριστος πονοκέφαλος στην συνέντευξη με την Έλενα Χουσνή, ήταν να επιλέξω ποιά από τις δημιουργικές και πολυεπίπεδες ιδιότητές της έπρεπε να προσεγγίσω πρώτα.
Δημοσιογράφος, εκπαιδευτικός, συγγραφέας. Ένα πνεύμα πολυάσχολο, που μιλάει με θερμή αγάπη για τη Σάμο, τον τόπο κατοικίας της και απαντάει με περίσσεια υπομονή στην ξεροκέφαλη επιμονή μου να την κατατάσσω αυστηρά στην αστυνομική λογοτεχνία. Ωστόσο με την τελευταία έχει ασχοληθεί με μεγάλη επιτυχία τα τελευταία χρόνια, ενώ όταν αποφασίσει να «δραπετεύσει» από το είδος παίρνει γενναία ρίσκα και παράγει ένα όμορφο πείραμα, μαζί με τον Άντι Βρόσγο, που πιο πρόσφατα πήρε τη μορφή του «Τι κάνεις, ρε;» από τις Εκδόσεις Κύφαντα.
Το CalendArt μίλησε με την Έλενα Χουσνή, για την πορεία της στη δημοσιογραφία, την πορεία της στη συγγραφή και την εκπαίδευση, το νέο της βιβλίο καθώς και τους συναισθηματικούς δεσμούς που την συνδέουν με την Σάμο.
Δημοσιογραφία και Συγγραφή. Καθώς έχετε ασχοληθεί και με τα δύο στην καριέρα σας, ποιές… ομοιότητες και διαφορές έχετε εντοπίσει ανάμεσα στα δύο;
Να πω καταρχάς ότι πρόκειται για εντελώς διαφορετικά είδη γραφής. Στη δημοσιογραφία προέχει η σαφήνεια, ο προσδιορισμός της είδησης, υπάρχει λιτότητα σχετική στην γλώσσα και βέβαια αρκετή αφαίρεση. Η περιττολογία δεν χωρά στη δημοσιογραφία αν και, δυστυχώς, αυτός ο κανόνας έχει ανατραπεί και η δημοσιογραφία έχει διολισθήσει σε κουτσομπολιό και φλυαρία. Από την άλλη στη συγγραφή έχεις μια άπλα, την δυνατότητα να υπερβείς την ακρίβεια, ακόμη και τον ρεαλισμό. Να πλάσεις κόσμους και να φτιάξεις ιστορίες κατά πώς τις θες. Ίσως το κοινό τους, αυτό που εμένα με έχει τουλάχιστον βοηθήσει, είναι η έρευνα. Τα εργαλεία είναι κοινά όταν μελετάς ένα θέμα. Το απόσταγμα διαφέρει.
Μεγάλο κομμάτι της συγγραφικής σας καριέρας εντάσσεται στην αστυνομική λογοτεχνία. Τι σας προσέλκυσε σε αυτό το είδος λογοτεχνίας και ποιά είναι τα θέματα που σας απασχολούν περισσότερο στα βιβλία σας;
Η αστυνομική λογοτεχνία είναι μια μεγάλη αγάπη αλλά δεν είναι η μόνη. Αγαπώ επίσης και άλλα είδη και σίγουρα τα λογοτεχνικά μου πατήματα είναι πάνω στην κλασική λογοτεχνία, ελληνική και ξένη. Θεωρώ πώς αν κανείς δεν έχει μελετήσει τα μεγάλα έργα της λογοτεχνίας, προχωρά στη συγγραφή με δεκανίκια. Στην αστυνομική λογοτεχνία αγαπώ την κάθαρση, την ευκαιρία να αποδοθεί δικαιοσύνη, να μιλήσεις για ηθικούς κώδικες χωρίς να ηθικολογείς και τελικά να αισθανθείς ότι μπορεί, έστω και σε έναν πλαίσιο μυθοπλασίας, να υπάρξει δικαιοσύνη και ισορροπία σε έναν κόσμο που γίνεται όλο και πιο οδυνηρός και δυστοπικός. Τα θέματα που με απασχολούν είναι νομίζω αυτά που απασχολούν τον καθένα. Ωστόσο κοιτώντας πίσω και σε ό,τι έχω γράψει μέχρι στιγμής ανακαλύπτω ότι δύο κυρίως θεματικές κυριαρχούν. Τα παιδιά και οι γυναίκες.
Η ιδιότητά σας ως δημοσιογράφος σας έχει βοηθήσει στο τομέα της έρευνας ή της άντλησης υλικού , όσον αφορά τα αστυνομικά σας μυθιστορήματα;
Όπως σας είπα τα ερευνητικά εργαλεία είναι τα ίδια. Έχει βοηθήσει λοιπόν πολύ το γεγονός ότι ήξερα πώς να ψάξω και πού. Αυτό ήταν μια δεξιότητα που την χρειάστηκα πολλές φορές. Επίσης, ήταν σημαντικό ότι από την δημοσιογραφική θητεία μου είχα μια σειρά από αυτό που λέμε πηγές, ανθρώπους δηλαδή στους οποίους μπορούσα να απευθυνθώ, που τους εμπιστεύομαι και με εμπιστεύονται και έτσι το να βρω την πληροφορία ήταν σχετικά εύκολο. Όμως από εκεί και πέρα, διαμορφώνεις και τα δικά σου ερευνητικά εργαλεία, μαθαίνεις συνεχώς και εξελίσσεσαι. Γιατί εκτός από την έρευνα πεδίου υπάρχει και η βιβλιογραφική έρευνα και εκεί είναι διαφορετικές οι διαδρομές και έχουν σχέση με αυτό που θέλεις να αφηγηθείς και τα στοιχεία που σου χρειάζονται κάθε φορά.
Με ποιό βιβλίο θα λέγατε πως αντιμετωπίσατε μεγαλύτερη δυσκολία (στην έρευνα, την συγγραφή) και γιατί;
Η δυσκολότερη διαδρομή μου τόσο σε επίπεδο έρευνας όσο και συγγραφής ήταν «Το παιδί με την ριγέ μπλούζα». Η παιδική κακοποίηση, η παιδική πορνογραφία είναι από μόνη της ένα θέμα σοκαριστικό. Ήθελα να ξέρω τι ακριβώς συμβαίνει πριν ξεκινήσω την συγγραφή. Ωστόσο, ήμουν απροετοίμαστη για το εύρος του ερέβους που υπάρχει σε αυτό τον κόσμο των τεράτων. Κανείς δεν μπορεί να είναι προετοιμασμένος για τέτοιες πραγματικότητες. Εγώ σίγουρα δεν ήμουν. Ήταν στ`αλήθεια οδυνηρό. Το ίδιο και στη συγγραφή γιατί έπρεπε να μπω στο κεφάλι ενός παιδόφιλου, να υποδυθώ κάποιον που κακοποιεί παιδιά, να είναι ρεαλιστικό όλο αυτό. Είναι αδύνατον να βγεις αλώβητος συναισθηματικά από μια τέτοια διαδικασία και εγώ τουλάχιστον δεν βγήκα. Η ψυχολογική επίδραση, η συντριβή που ένιωσα με ακολουθούσε για αρκετά μεγάλο χρονικό διάστημα.
Αν και η απάντηση μπορεί να είναι δύσκολη, ποιό είναι το αγαπημένο συγγραφικό σας «παιδί»;
Είναι νομίζω αδύνατον να απαντήσει κάποιος που γράφει σε αυτή την ερώτηση. Στο μυαλό του ο συγγραφέας κρατά την κάθε διαδρομή ως ξεχωριστή και στο τέλος όλα όσα έχεις γράψει, όλα όσα έχεις πει με τις ιστορίες που αφηγήθηκες , κατά κάποιο τρόπο, γίνονται μια οικογένεια στην οποία όλοι έχουν τα ίδια δικαιώματα και λαμβάνουν την ίδια προσοχή. Με όρους συναισθηματικούς και μόνο θα ξεχωρίσω τις «Καταραμένες Πολιτείες» γιατί γράφτηκαν για την Σάμο, τον τόπο όπου ζω κι έτσι έχει μια ιδιαίτερη θέση στην καρδιά μου.
Τι ήταν αυτό που σας «μάγεψε» στην Σάμο και αποφασίσατε να εγκατασταθείτε εκεί;
Στη Σάμο ήρθα λόγω του άντρα μου. Είμαι, όπως λέω, ερωτικός μετανάστης. Όμως είχα ήδη μαγευθεί από την πρώτη φορά που επισκέφθηκα το νησί. Η Σάμος έχει μια ήρεμη δύναμη που μου ταιριάζει ως χαρακτήρα. Είναι ένας τόπος με μεγάλες εναλλαγές τοπίου. Οι πεζούλες με τους αμπελώνες που βγάζουν το διάσημο σαμιώτικο κρασί, τα γαλαζοπράσινα νερά, οι ατέλειωτες παραλίες και ένας σπάνιος πλούτος πανίδας. Ακούγομαι ίσως σαν τουριστικός οδηγός αλλά είναι στ`αλήθεια τόσο όμορφος τόπος που θα μπορούσα να μιλάω για ώρες για τη Σάμο. Και επίσης για μένα είναι ο τόπος στον οποίο έχω γεννηθεί συγγραφικά.
Ποιές είναι οι μεγαλύτερες ανταμοιβές που έχετε εισπράξει ως εκπαιδευτικός;
Τα παιδιά έχουν έναν αμόλευτο τρόπο σκέψης. Το να δουλεύεις μαζί τους, σου δίνει μια διαρκή υπενθύμιση ότι η παιδικότητα, δηλαδή η καθαρότητα στο βλέμμα και στη σκέψη, είναι τέχνη ζωής την οποία ξεχνούμε και προσχωρούμε σε μια κακώς εννοούμενη ωριμότητα που την εννοούμε ως σοβαροφάνεια, ως βλοσυρότητα καμιά φορά. Τα παιδιά όμως μας υπενθυμίζουν ότι μπορεί κανείς να χαίρεται με τα πιο απλά πράγματα. Επίσης αγαπώ τον ενθουσιασμό τους για κάθε τι καινούριο.
Ποιές είναι οι προκλήσεις που έχετε συναντήσει ως μια εκπαιδευτικός που δουλεύει σε νησί;
Νομίζω ότι στις σχολικές μονάδες ενός νησιού, μιας επαρχίας έχεις την δυνατότητα να δουλέψεις πιο εξατομικευμένα. Είναι μικρότερος ο μαθητικός πληθυσμός, λειτουργείς σε ένα περιβάλλον που σου δίνει άφθονο υλικό και πολλές αφορμές για θεματικές διδασκαλίες. Τα προβλήματα είναι κοινά είτε μιλάμε για αστικά κέντρα είτε για σχολεία της περιφέρειας. Και έχουν κυρίως να κάνουν με την αντίληψη που υπάρχει γύρω από την γνώση και τους μηχανισμούς απόκτησής της και όχι με τον ίδιο τον τόπο που φιλοξενεί ένα σχολείο.
Να μιλήσουμε λίγο για την τελευταία σας νουβέλα «Τι κάνεις ρε;» , από τις εκδόσεις Κύφαντα, την οποία γράψατε μαζί με τον Αναστάσιο Βρόσγο. Πως αποφασίσατε να γράψετε ένα βιβλίο που δεν εντάσσεται στα πλαίσια της Αστυνομικής λογοτεχνίας;
Να πω καταρχήν ότι συγγραφικά έχω «δραπετεύσει» από την αστυνομική λογοτεχνία και άλλες φορές. Και με τις «Καταραμένες Πολιτείες» που δεν είναι αστυνομικό μυθιστόρημα αν και με επιμέρους στοιχεία αστυνομικής πλοκής και με την νουβέλα «Παγωμένο Νερό». Αν και συνήθως οι συγγραφείς αστυνομικής λογοτεχνίας δεν ξεφεύγουν από τον χώρο, για μένα είναι το θέμα που κατευθύνει την γραφή και με πάει στα συγγραφικά μονοπάτια που είναι πιο συμβατά κάθε φορά. Το «Τι κάνεις ρε;» ήταν ένα πολύ όμορφο πείραμα που αποφασίσαμε μαζί με τον Άντυ Βρόσγο. Ξεκίνησε από μια κουβέντα που κάναμε στην διάρκεια του εγκλεισμού σχετικά με το πόσο φτωχαίνει η επικοινωνία μέσα από τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης σε μια εποχή που δεν υπήρχε η δυνατότητα της φυσικής επαφής.
Αποφασίσαμε λοιπόν να κάνουμε το εξής: Να γράφουμε γράμματα ο ένας στον άλλον χωρίς να επικοινωνούμε με κανέναν άλλον τρόπο. Να δούμε που θα μας πήγαινε αυτό τόσο σε επίπεδο γλώσσας αλλά κυρίως σκέψεων που θα αφήναμε στο χαρτί. Και προέκυψε το «Τι κάνεις ρε;» μια επιστολική νουβέλα που νομίζω ότι όσοι τη διαβάσουν θα βρουν σημεία με τα οποία θα ταυτιστούν. Δεν είναι τόσο μια νουβέλα εγκλεισμού όσο μια αναζήτηση και μια βουτιά σε σκέψεις που κάνουμε σχετικά με τις προτεραιότητες στην ζωή, τις σχέσεις, το πώς αντιλαμβανόμαστε την ίδια την ζωή.
Ετοιμάζετε κάτι αυτόν τον καιρό;
Συνήθως δουλεύω πολλά πράγματα μαζί και αυτό δημιουργεί κάποια προβλήματα. Προβλήματα με την έννοια ότι δοκιμάζοντας διαφορετικά πράγματα συχνά νιώθω μια κόπωση ή δεν είμαι ευχαριστημένη από το αποτέλεσμα, καθώς είμαι και ιδιαίτερα αυστηρή με τον εαυτό μου. Όμως μου αρέσει να δοκιμάζω νέους δρόμους. Έχω ολοκληρώσει δύο θεατρικά, υπάρχουν κάποιες συλλογές διηγημάτων που χρειάζονται διόρθωση και πρόσφατα ολοκλήρωσα ένα σενάριο για μια ταινία μικρού μήκους που θα έχω την χαρά να γυριστεί τους επόμενους μήνες. Υπάρχουν επίσης έτοιμες δύο νουβέλες. Τώρα τι από όλα αυτά θα πάρει τον δρόμο της έκδοσης, θα το δούμε. Πρέπει πρώτα να ξεμπερδεύω μαζί τους, γιατί έχουμε ακόμη ανοιχτούς λογαριασμούς. Εξάλλου για μένα η έκδοση δεν είναι αυτοσκοπός, δεν υπήρξε ποτέ.
Το ταξίδι είναι που με ενθουσιάζει πάντα…
Φωτογραφίες : Ελεάννα Κωνσταντάκη
Λίγα Λόγια για την επιστολική νουβέλα «Τι κάνεις, ρε;»
Τι κάνεις, ρε; Όταν η δια ζώσης επαφή καταργείται, τι μπορεί να κάνει η τηλεπαφή; Αιωρούμενοι στο κενό της φυσικής παρουσίας του αγαπημένου άλλου, δυο φίλοι επικοινωνούν, όπως παλιά, στέλνοντας γράμματα ο ένας στον άλλον. Εκεί, προσπαθούν να χωρέσουν τις αγωνίες, τους φόβους, σκέψεις που δεν μοιράστηκαν ποτέ, άλλες που μοιάζουν να αιωρούνται στο κενό αφού δεν βρίσκουν αυτιά ν’ ακουμπήσουν κι αγκαλιά να εξομολογηθούν.
Τι κάνεις, ρε; Αγωνία αδιάκοπη και φόβος ότι όλα αλλάζουν, εμείς αλλάζουμε, ο κόσμος αλλάζει, τα emoticons γίνονται η νέα γλώσσα, ενώ ένας διάδρομος μετακομίζει στο μπαλκόνι και ένας άγνωστος Χ αφήνει πίσω του μια ατζέντα γεμάτη σύμβολα και ερωτήματα. Στο «οπισθόφυλλο» του νέου βιβλίου που γράφεται ερήμην των ανθρώπων, τα παγκάκια φιλοξενούν ηλικιωμένους που δεν έχουν ξεχάσει να κουβεντιάζουν, νέους που συνεχίζουν να ερωτεύονται, τη Χάρλεϋ που χοροπηδά ενθουσιασμένη και σοκολάτες που για πρώτη φορά θα μοιραστούν. Ίσως και κάποια βιβλία που αναζητούν νέα ταξίδια και νέους αναγνώστες…
Το βιβλίο κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις Κύφαντα
calendar.gr/Γιώργος Ψάχος
